Sırt Karın Ağrısı Pankreas Hastalıklarının Belirtisi Olabilir

Vücutta sindirim enzimleri ve insülin gibi yaşamsal hormonlar salgılayan pankreastaki hastalıklar yaşamı tehdit edebilir. Pankreas hastalıkları sonrası komplikasyonlara veya kalıcı hasar sonrası oluşan fonksiyon bozukluklarına bağlı olarak ölümcül sorunlar gelişebilir. Pankreatit, pankreas kanseri, pankreas kistleri bu hastalıklar arasındadır. Pankreas hastalıklarının görüntülenmesinde ve biyopsi alınmasında kullanılan Endoskopik Ultrasonografi (EUS) sayesinde karın içi organlar daha net değerlendirilebilmekte ve saptanan lezyonlardan örnek alınabilmektedir. Memorial Ankara Hastanesi Gastroenteroloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Kadir Öztürk, pankreas hastalıkları ve EUS formülü hakkında bilgi verdi.

Pankreas vücut için gerekli olan enzimleri salgılar.

Besinlerin emilmesi için sindirim enzimleri salgılayan salgı organı olan ve endokrin işlevi olan pankreasta zaman zaman bazı hastalıklar ortaya çıkabilmektedir. Bu hastalıkların ortasında akut ve kronik pankreatit olarak bilinen pankreas iltihabı, pankreas kistleri ve pankreas kanseri yer alır.

akut pankreatit : Ani başlayan şiddetli karın ağrısı ve pankreas enzimlerinin aktivasyonundan sonra kendi kendine sindirim sonucu amilaz ve lipaz gibi pankreatik enzimlerin en az iki kat artması ile tanımlanır. Yaşam kaybı riski oluşturan bu hastalığa yakalanan hastalarda ölüm oranı yüzde 5.

Kronik pankreatit: Kronik pankreatit ilerleyici bir hastalık olmakla birlikte pankreasta kalıcı yapısal ve fonksiyonel hasara yol açmakta, ilerlemiş kronik olaylarda ise pankreas dokusunda hasara yol açarak diyabete neden olabilmektedir. Aynı zamanda pankreas kanseri için değerli bir risk faktörüdür.

Pankreas kistleri: Herhangi bir şikayete neden olmayan ve iyi huylu lezyonlar olan pankreas kistleri pankreatit sonrası ortaya çıkabilmektedir. Ancak bu kistlerin büyümesi ve içlerinde müsin bulunması kanser gelişimi açısından risk oluşturmakta ve mutlaka muayene ve tedavi gerektirmektedir.

Pankreas kanseri: Genellikle pankreas kanalından kaynaklanır ve ileri yaşlarda en sık görülen kanserler arasındadır. Kanserin erken dönemde tespit edilememesi hayatı tehdit ediyor.

Safra taşları ve alkol en değerli iki nedendir.

  Pankreasta görülen hastalıkların nedenleri değişkenlik göstermektedir. Akut pankreatitin en değerli nedeni safra taşları iken, alkol kullanımı kronik pankreatitin birinci nedeni olmakla birlikte ikinci nedenidir. İlaçlar, travma, ERCP sonrası, enfeksiyonlar ve otoimmün nedenler diğer nedenler arasındadır. Pankreas kanseri için en değerli risk faktörleri; sigara, obezite, diyabet, kronik pankreatit ve net olmamakla birlikte genetik geçiş.

Semptomlar hastalığa göre değişir

Akut pankreatitte en değerli bulgu ani başlayan, sırtı vuran, karnı kuşaklar halinde saran, yemek yemekle artan şiddetli karın ağrısıdır. Amilaz ve lipaz değerlerinde en az 2 kat artış görülür. Kronik pankreatitin başlangıç ​​aşamasındaki en değerli bulgu yağlı, kötü kokulu ve yumuşak dışkıdır. İlerlemiş olaylarda şiddetli karın ağrısı görülür. Bu hastalarda safra yollarının daralmasına bağlı olarak sarılık da görülebilir. Pankreas kanseri en çok pankreasın baş bölgesinde yani safra kanalına yakın bölgelerde görüldüğü için en sık görülen bulgular ağrısız sarılık ve sırtta karın ağrısıdır.

EUS ile tek cihazda birleştirilmiş endoskopi ve ultrasonografi

  Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte, pankreas hastalıklarının görüntülenmesi ve örneklenmesi için Endoskopik Ultrasonografi (EUS) prosedürü kullanılabilir. Endoskopinin ucuna takılan kamera ve ultrason cihazı ile sindirim sistemi ve çevresinin incelenmesini sağlayan bir görüntüleme sistemi olan EUS, karın içi organların daha net değerlendirilmesini sağlıyor. Bu işlem kas dokusu, yağ dokusu ve deriden kaynaklanan ses dalgalarının geçiş zorluğunu ortadan kaldırır, görüntü kalitesini yükseltir ve tespit edilen lezyonlardan örnek alınmasına olanak tanır.

EUS ile lezyonlardan biyopsi alınabilir.

EUS, pankreasta en yaygın yer kaplayan lezyonları ayırt etmek için kullanılır. Özellikle ultrason, tomografi ve MR gibi görüntüleme yöntemleri ile tespit edilemeyen küçük veya farklılaşmamış lezyonlar için uygulanmaktadır. EUS ayrıca işlem sırasında pankreasta saptanan lezyondan doku örneği alınmasına da olanak sağlar. BT veya MR ile saptanamayan nöroendokrin tümörlerin görüntülenmesinde altın standart olarak kullanılan bir yöntemdir. Ayrıca kronik pankreatit şüphesi olan hastalarda pankreatik dokudaki değişikliklerin ve pankreas kanalında oluşabilecek taş, genişleme gibi bozuklukların değerlendirilmesini sağlar.

EUS prosedürünün avantajları

Genel anestezi altında oral veya anal olarak yapılabilen EUS işleminin diğer görüntüleme sistemlerine göre avantajları şu şekilde sıralanabilir:

– EUS standart abdominal ultrasonografiye göre lezyonlar hakkında daha net ve kesin bilgi verir ve lezyonların daha yakından değerlendirilmesini sağlar.

-Karın ultrasonografisinde görülen bağırsaktaki gaz nedeniyle sınırlı değerlendirme ve karın duvarındaki kas ve yağ tabakasının neden olduğu görüntü kalitesindeki azalma EUS yönteminde görülmez.

– İşlem sırasında şüpheli lezyonlardan biyopsi alınmasını sağlar.

– EUS işlemi ile yapılan biyopsiler kanama gibi komplikasyonların gelişmesi açısından daha güvenlidir.

– Tomografi ve MR gibi radyolojik işlemlerin neden olduğu radyasyon riskinden ve kontrast nedeniyle oluşabilecek böbrek hasarı riskinden korunma sağlar.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı